مقدمه
بسم الله الرحمن الرحیم
برای ورود در هر علم و کتابی، باید نسبت به آن کتاب و نظر نویسنده آشنایی داشت تا بتوان بیشترین بهره را از کلام آن نگارنده نصیب خود بکنیم.
علامه طباطبایی که بی شک بزرگترین حکیم و فیلسوف قرن حاضر است دو دسته آثار فلسفی دارند. قسمت اول که عمده آثار ایشان را در برمیگیرد، کتبی است که با نگاه فلاسفه اسلامی و البته با نگاه صحیح به فلسفه و عالم واقع نوشته شده اند که می توان در این دسته کتاب های بدایه الحکمه و نهایه الحکمه را بعنوان آثار خالص ایشان نام برد. دسته دیگر آن دسته از آثار ایشان است که با دغدغه پاسخ گویی به شبهات موجود در فضای فکری جامعه-ناشی از ارتباط با فلاسفه اروپا-نگاشته شده است. در صدر این آثار، کتاب بینظیر و یگانه "اصول فلسفه رئالیسم" نام دارد.
البته باید دانست که دو نحوه ورود در حکمت باعث نشده است که مبانی و نظریات ایشان حتی در کوچکترین موارد تغییری بکند، آری با دو زاویه دید وارد مسئله شده اند اما با یک شیوه و طریقه بررسی نموده اند و همین نشان دهنده تبحر و تسلط ایشان بر مباحث و مسائل شرق و غرب است. در این بین ایشان ابتکاراتی را هم داشته اند که در دو نوع نگاه محفوظ مانده است.
مسائلی در باب اثباث اصالت وجود و برهان صدیقین ایشان یا مسئله اعتبار که اساس و پایه علوم انسانی قرار می گیرد از این دست هستند.
این کتاب که بخاطر شیوه خاص #علامه در نگارش و تدوین دارای بیان سهل ممتنعی است[1] با حواشی استاد شهید #مرتضی_مطهری برای دانش جویان و طالبان علم رنگ و بوی دیگری می یابد و بنای ما در این نوشتار بر بررسی کلام هر دو حکیم الهی است.
نکته ای که در ارتباط با این کتاب –به ویژه پاورقی های شهید مطهری- باید دائما به آن التفات داشت این است که هم نگارنده و هم محشی در این نوشتار به دنبال بیان مطالب حق خود هستند و دغدغه اصلی آنها نقد فلسفه غرب نمی باشند.
آری در جای جای نوشتار صحبت از #فلاسفه غربی به میان آمده و کلامشان نقد شده است اما تمام این نقل قول ها برای اثبات مسئله حق است و در این نوشتار هدف کانت و دکارت شناسی و مارکس و انگلس یابی نیست.
البته استاد شهید به نحوی مطالب مغایر را نقل و نقد کرده اند که اگر هم خود مستشکل اشکالی را در رتبه متوسط بیان کرده ایشان ابتدا آن اشکال را پرورش داده و به عالی ترین سطح ممکن رسانیده اند سپس آنرا نقد کرده اند.
این نحوه عمل ایشان باعث شده است که در زمینه هایی که به بررسی مسئله پرداخته اند طالبان حقیقت را تا دائما و ضرورتا از شبهات بیمه و خود کفا بگردانند.
[1] سهل ممتنع به نحوه بیانی می گویند که بسیار شیوا و روان است لکن مخاطب بخاطر این روانی از ظرافت های آن غافل می شود
